W połowie drogi pomiędzy Krakowem a Warszawą podróżujący ma okazje napotkać na niepozorny łańcuch górski – Góry Świętokrzyskie. W jego sercu znajdują się Kielce. Na południowy zachód od historycznego centrum Kielc rozpościera się Pasmo Kadzielniańskie. Na jednym ze wzgórz wchodzących w jego obręb – Grabinie – jest zlokalizowany projektowany obiekt. Lokalizacja ta posiada spektakularny widok na pobliski klasztor pobernardyński na Karczówce. Na terenie działki znajdują się ponadto widowiskowe pozostałości po dawnym kamieniołomie wapieni.
Kompleks jest poświęcony psychoterapii dzieci, sprzężonej z funkcją domu seniora. Połączenie to opiera się na terapeutycznych zaletach integracji międzypokoleniowej. Obiekt został zaprojektowany z myślą, aby stworzyć przestrzeń przyjazną i harmonijną. Projektowana architektura ma za cel stworzenie aury, która jest w stanie „leczyć”. Wiele założeń koncepcyjnych zostało opartych na ideach nurtu „healing architecture”. Stąd też została zaproponowana forma uporządkowana i zdyscyplinowana, silnie odwołująca się do strukturalizmu. Zgeometryzowane formy natrafiają na przyjemny kontrapunkt pod postacią idyllicznego, naturalnego krajobrazu wzgórz Grabiny, Dalni, Karczówki i Bruszni. Horyzontalna struktura zespołu rozlewa się po wniesieniu, wkomponowując się w jego tektonikę kontekstu.
Pod względem formalnym, użytkowym i konstrukcyjnym z kompleksu wydzielają się dwa zespoły kompozycyjne. Części wspólne przyjmują formę jedno – lub dwukondygnacyjnych masywnych, spłaszczonych kubików ze znajdującymi się w centrum otwartymi atriami, wokół których skupia się komunikacja każdego z pięciu obiektów tworzących projektowany zespół. Cztery z nich są skupione w części zachodniej, w pobliżu dawnego kamieniołomu. W nich znajduje się strefa wejściowa, administracyjna oraz fizjoterapeutyczna, a także „living room” całego założenia, jego serce integrujące wszystkich mieszkańców. Od tegoż właśnie budynku głównego, skupiającego części wspólne, odchodzą dwa ciągi komunikacyjne wprowadzające w półprywatne przestrzenie dzieci i seniorów. Pas dziecięcy ciągnie się wzdłuż szczytu Grabiny. Pas seniorów znajduje się poniżej, na południowym zboczu wzgórza, w bezpośrednim sąsiedztwie sosnowych i brzozowych lasków. Pomiędzy nimi znajduje się rozległy ogród z ekspozycją na klasztor na Karczówce. Przestrzenie półprywatne posiadają nieduże atria – zimowe ogrody – oraz, stosowne dla danej grupy docelowej, strefy rekreacyjne. Zapewniają one również dostęp do przestrzeni prywatnych. Na pomieszczenia mieszkalne składają się pojedyncze „domki”, zgrupowane w klastry trzech lub czterech jednostek mieszkalnych, których zamiarem jest wytyczenie ram przestrzennych pod tworzenie się nowych mikrospołeczności. Klamrą kompozycyjną dla obu ciągów jest bryła piątego obiektu, wchodzącego do zespołu publicznego i mieszczącego sale sportowe.
Do wykonania konstrukcji zostały zaproponowane naturalne materiały jak drewno i ziemia. Masywna forma części wspólnych została uzyskana dzięki zastosowaniu technologii „rammed earth” (ziemi ubitej). Jest ona wspomagana układami belkowymi z drewna klejonego i drewna litego. Części półprywatne zostały wykonane w przeważającej części z drewna. Domy mieszkalne są zaprojektowane z wielkoformatowych płyt CLT (Cross-Laminated Timber). Konstrukcja oraz dobór materiałów odwołuje się do architektury wernakularnej i ma na celu twórczą reinterpretację tradycji polskiego budownictwa z gliny oraz drewna, a także uwypuklenie prywatnego charakteru przestrzeni, nadanie im ciepła i intymności.
D. TRAN, A. ŚLIWA, T. SZARANIEC, MIĘDZYPOKOLENIOWA WIOSKA NA GRABINIE
PROJEKTOWANIE DYPLOMOWE – ST.II MAGISTERSKIE, ROK 2018/19
PROMOTOR: DR INŻ. ARCH. A. TACZALSKA-RYNIAK, PROMOTOR POMOCNICZY: MGR INŻ. ARCH. M. BYSTROŃ; MGR INŻ. ARCH. W. DULIŃSKI